Trong vòng 5 năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự bùng nổ của giày chạy bộ carbon. Sau cuộc cách mạng Vaporfly 4% của Nike, hầu hết các thương hiệu giày chạy bộ lớn bắt đầu phát triển và tung ra các mẫu giày carbon của riêng họ – những đôi giày có một tấm sợi carbon cứng được thiết kế vào đế giữa.
Những đôi giày này đều nhằm mục đích cải thiện hiệu suất của người dùng như là một vận động viên chạy bộ và kết quả là nâng cao thành tích của bạn, nhưng còn nhiều thứ hay ho hơn là tốc độ. Giày chạy bộ carbon thực sự mang lại một số lợi ích cho người chạy và có khả năng giúp tất cả mọi người đạt được mục tiêu của họ. Chúng không chỉ dành cho những vận động viên chạy nhanh và chuyên nghiệp mà nó dành cho mọi người.
Vì vậy, trước khi bạn nghĩ rằng chúng “Không dành cho tôi,” thì hãy đọc tiếp đã…
Công nghệ đằng sau đôi giày chạy bộ tấm carbon
Chúng ta luôn muốn tiêu tốn ít năng lượng nhất có thể trong khi vừa duy trì tốc độ mong muốn của mình trên suốt quãng đường. Hay chúng ta đang cố gắng trở thành những vận động viên chạy hiệu quả hơn chủ yếu qua quá trình đào tạo, tuy nhiên, giày chạy bộ cũng có thể giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc này.
Các tấm carbon có nhiều lợi ích khi được sử dụng trong các đôi giày chạy bộ. Hiệu suất đạt được còn phụ thuộc vào hình dạng của tấm carbon, vị trí của nó và vật liệu mà nó ghép nối với.
Giày chạy bộ carbon hoạt động như thế nào?
Trước khi chúng ta tiếp tục, điều quan trọng phải có cái nhìn đúng đắn về nó đã. Cụ thể là tấm carbon đó sẽ không hoạt động như lò xo. Đây là một quan niệm sai lầm phổ biến và nó có hại. Nó như ẩn ý rằng giày có tấm carbon đang hỗ trợ người chạy theo một cách không phù hợp với tinh thần của môn thể thao này. Thay vào đó, các tấm carbon hoạt động hài hòa với phần còn lại của đế giữa để giúp tối ưu hóa khả năng tiết kiệm năng lượng khi chạy. Thêm vào đó, chúng có thể cải thiện hiệu suất hoặc giảm căng thẳng cho cơ bắp.
Cách thức hoạt động của giày carbon là sự kết hợp của nhiều yếu tố, chủ yếu là giảm độ cong của mắt cá chân và tăng khả năng hoàn trả năng lượng từ đế giữa. Tấm carbon làm giảm tình trạng uốn cong mắt cá chân bằng cách cải thiện động lượng về phía trước
Tác dụng chính của giày carbon là giảm độ cong của mắt cá chân và do đó tạo ra cải thiện cơ học lên mắt cá chân. Trong khi chạy, chúng tôi liên tục “chiến đấu” với các yếu tố đang cố gắng làm chúng tôi chậm lại. Một trong những thách thức lớn nhất của chúng tôi chỉ đơn giản là tiến về phía trước. Đây chính là thứ mà một tấm carbon có thể giúp đỡ người chạy.
Chúng ta phải sử dụng từ “đòn bẩy” một cách lỏng lẻo, nhưng đó là một cách hay để suy nghĩ về cách thức hoạt động của tấm carbon. Khối lượng “công việc” mà khớp mắt cá chân phải thực hiện nhất định sẽ được giảm bớt nhờ tấm carbon vì nó hỗ trợ quá trình lăn tự nhiên. Đây là lý do hầu hết mọi đôi giày carbon đều có dạng hình học đế giữa cong hoặc cấu trúc rocker.
Bằng cách làm cong đế giữa và bổ sung thêm cấu trúc cứng, đà chuyển tiếp được tăng lên, giảm áp lực lên mắt cá chân. Cấu trúc này cũng giúp nâng gót giày nhanh hơn. Điều này cho phép hông vượt qua trọng tâm, một lần nữa cải thiện động lượng về phía trước. Các tấm carbon tăng cường khả năng trở lại năng lượng bằng cách cải thiện tính ổn định của nền tảng
Một tấm carbon cũng bổ sung cấu trúc và sự ổn định cho bọt đế giữa. Phương tiện truyền thông xã hội đưa ra thuật ngữ “siêu bọt” khá nhiều, nhưng chỉ một số ít người mẫu sử dụng siêu bọt thực sự.
Điều này thường được làm từ amide khối Polyether hoặc PEBA (đã đăng ký nhãn hiệu là PEBAX) và nó phá vỡ khuôn, có thể nói như vậy. Những bọt này không chỉ cực kỳ mềm mại, chúng còn mang lại mức lợi nhuận năng lượng cao nhất; Lợi cả đôi đường. Tuy nhiên, những bọt này không cung cấp nhiều cấu trúc và không nhất thiết phải rất ổn định để chạy trên. Một tấm carbon tạo ra một mức độ cứng nhắc và do đó cải thiện sự ổn định của nền tảng. Tấm carbon cũng tăng cường sự trở lại năng lượng từ vật liệu đế giữa do độ cứng bổ sung.
Lợi ích bổ sung của tấm carbon
Một tấm carbon cũng bổ sung cấu trúc và độ ổn định cho phần bọt của đế giữa. Phương tiện truyền thông xã hội đưa ra thuật ngữ “siêu bọt” khá nhiều, nhưng chỉ một số mẫu giày thực sự sử dụng loại bọt siêu mịn này.
Cụ thể là, loại bọt này thường được làm từ một khối Polyether amide hoặc PEBA (được đăng ký nhãn hiệu là PEBAX) và có thể nói là nó phá vỡ khuôn mẫu. Những bọt này không chỉ cực kỳ mềm mà còn có khả năng hồi lại năng lượng tốt nhất thế giới. Tuy nhiên, bọt này không có nhiều cấu trúc chắc chắn và không đảm bảo được yếu tố ổn định trong khi chạy.
Tấm carbon tạo ra độ cứng và từ đó giúp cải thiện độ ổn định của đế giày. Bên cạnh đó nó cũng giúp tăng cường khả năng hoàn trả năng lượng từ vật liệu làm nên đế giữa nhờ vào độ cứng bổ sung.
Các biến số khác liên quan đến hiệu suất tấm carbon
Lợi ích mà người chạy sẽ nhận được từ giày carbon và cách nó hoạt động cũng sẽ phụ thuộc vào cách chạy và cơ chế sinh học của người chạy. Các nghiên cứu đã đánh giá tác động của giày carbon đối với hiệu suất khi chạy đã phát hiện ra những điểm khác biệt đáng kể về cách chúng thay đổi hiệu suất giữa các đối tượng khác nhau. Điều này có thể là do sự khác biệt trong cơ chế sinh học như:
• Mối liên hệ giữa vị trí tiếp đất và trọng tâm của người chạy
• Độ dài sải chân
• Tần suất tiếp đất
• Thời gian tiếp đất
• Vị trí tiếp đất
Có rất nhiều biến số khi chạy và cách nó biểu hiện trên mọi người đều khác nhau. Điều này gây khó khăn cho việc định lượng các lợi ích như đã giới thiệu cho người chạy, ví dụ: “đôi giày này sẽ tiết kiệm cho người dùng 4% năng lượng ở một tốc độ nhất định.” Một số vận động viên có thể thấy rằng giày carbon giúp họ chạy nhanh hơn và bền bỉ hơn. Những người khác có thể thấy rằng giày carbon giúp làm giảm mức độ mệt mỏi sau các buổi tập và họ có thể phục hồi nhanh hơn.
Do sự khác biệt về lợi ích mà người chạy bộ nhận được từ giày carbon và các tiềm năng của loại giày này, chúng tôi hiện đang thấy nhiều lựa chọn giày khác nhau và cũng mang lại các lợi ích khác nhau. Trên thực tế, các thương hiệu mới chỉ vạch ra bề nổi của những gì thực chất nó có thể làm được.
Một số mẫu giày có tấm carbon được đặt ngay dưới chân để có độ cứng tối đa, trong khi những mẫu khác nhúng tấm này vào giữa lớp bọt để mang lại cảm giác mềm mại hơn. Các nhà thiết kế định hình các tấm theo những cách nhất định để tạo ra kết quả cụ thể và trong một số trường hợp, họ chỉ thêm các tấm vào một phần nào đó của đế giữa mà không xem xét đến mục đích cần đạt được khi dùng chúng.
Đáng chú ý là vật liệu cứng hơn không phải lúc nào cũng là carbon. Các tấm nylon và TPU cũng có thể bắt chước độ cứng của các tấm carbon và mang lại cảm giác khác biệt nhưng lại cho kết quả tương tự.
Như thế nào là một đôi giày chạy bộ carbon tốt?
Vì các thử nghiệm và nghiên cứu đi sâu vào thiết kế của giày carbon nên chúng có xu hướng có mức giá cao hơn. Lời khuyên tốt nhất là chọn một trong những sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu của bạn.
Quá trình chọn ra một đôi giày carbon cũng giống như bất kỳ đôi giày chạy bộ tiêu chuẩn nào khác. Cảm giác và độ vừa vặn của đôi giày sẽ là những yếu tố chính để quyết định xem đâu là sự lựa chọn tốt nhất cho bạn. Không ai có thể chỉ ra một đôi giày carbon tốt nhất ngay lập tức.
Bạn sẽ cần tính đến khoảng cách bạn muốn sử dụng chúng và cách bàn chân đặt trong đôi giày của bạn. Điều này có nghĩa là chúng tôi sẽ không tư vấn cho các mẫu giày tương tự nếu bạn đang tìm kiếm thêm một đôi giày khác chỉ để sử dụng cho các cuộc đua và hay chạy nhịp độ nhanh hơn. Thay vào đó chúng tôi ưu tiên những ai đang tìm kiếm một sản phẩm đa năng để sử dụng hàng ngày.
Nếu bạn chỉ đang tìm kiếm một đôi để chạy đua và bổ sung vào bộ sưu tập giày chạy bộ hiện tại của mình, chúng tôi khuyên bạn nên xem xét các đôi giày sau:
• Nike Air Zoom Alphafly Next% 2
• Nike ZoomX Vaporfly Next% 2
• Saucony Endorphin Pro 3
• HOKA One One Rocket X (Dành cho khoảng cách 5k, 10k và HM)
Nếu bạn đang tìm kiếm một đôi giày carbon để dùng trong các buổi tập luyện tốc độ, những mẫu giày này sẽ phù hợp hơn:
• adidas Adizero Boston 11
• ASICS Magic Speed
• HOKA One One Bondi X
• HOKA One One Carbon X 3
• Nike Zoom Fly 5
• Saucony Endorphin Speed 3 (Có tấm nylon thay vì tấm carbon)
Tất cả các tùy chọn mạ carbon đều là trung tính nên việc phân tích dáng đi sẽ không cần thiết như khi chọn giày chạy bộ hàng ngày của bạn. Tuy nhiên, chúng tôi thực sự khuyên bạn nên ghé qua cửa hàng trực tiếp để nhân viên xem xét dáng đi của bạn và tư vấn mẫu tốt nhất phù hợp với phong cách và mục tiêu sử dụng của bạn.
